Umfjöllun stjórnar Vatnajökulsþjóðgarðs vegna umsókna um leyfi til að stunda siglingar á Jökulsárlóni

Jökulsárlón við rætur Breiðamerkurjökuls er ein af helstu náttúruperlum Íslands og þangað koma fjölmargir íslenskir og erlendir ferðamenn ár hvert. Mikið álag er á svæðinu bæði vegna fjölda ferðamanna og vegna ásóknar fyrirtækja sem vilja veita ferðamönnum þjónustu s.s. með siglingum á lóninu. Fjöldi ferðamanna á Jökulsárlóni hefur aukist til muna síðustu ár. Árið 2014 heimsóttu tæp 350 þúsund manns svæðið en árið 2017 var fjöldinn kominn í tæp 800 þúsund. Á góðum sumardegi í júlí má búast við að á einum degi komi um fjögurþúsund manns að lóninu.

Í júlí á síðasta ári undirritað Björt Ólafsdóttir þáverandi umhverfis- og auðlindaráðherra reglugerð um friðlýsingu Jökulsárlóns og umfangsmikilla svæða sem liggja að lóninu og um leið var svæðið fellt inn í Vatnajökulsþjóðgarð. Með friðlýsingunni tók Vatnajökulsþjóðgarður m.a. yfir þá samninga sem í gildi voru á svæðinu vegna ferðaþjónustuaðila sem höfðu starfað þar undanfarin ár. Með því að fella svæðið inn í Vatnajök­ulsþjóðgarð er markmiðið að tryggja sjálfbærni svæðisins og að vernd­un og stjórn­un þess verði bet­ur sam­ræmd, m.a. hvað varðar um­gengni og ör­yggi ferðamanna. Einnig er mikilvægt markmið að skipulagsmálum varðandi vegi, bílastæði og byggingar við Jökulsárlón verði komið í eðlilegt horf á grundvelli samþykkts deiliskipulags. Svæðið er hluti rekstr­arein­ing­ar suður­svæðis þjóðgarðsins og svæðisráðs sem er und­ir for­mennsku sveitarfélags­ins Horna­fjarðar.

Á fundi stjórnar Vatnajökulsþjóðgarðs þann 12. júlí 2018 var m.a. fjallað um umsóknir fjögurra fyrirtækja sem óska eftir að fá leyfi til siglinga á Jökulsárlóni en samkvæmt 1. mgr. 15. gr. a. laga nr. 60/2007 um Vatnajökulsþjóðgarð er óheimilt að reka atvinnutengda starfsemi í þjóðgarðinum án samnings um slíka starfsemi við þjóðgarðinn. Vegna þessara umsókna og þess gríðarlega álags sem er á svæðinu telur stjórn mikilvægt að fram fari greining á þolmörkum svæðisins við Jökulsárlón samfara vinnu við stjórnunar- og verndaráætlun og deiliskipulag fyrir svæðið. Stjórn hafnaði því framangreindum umsóknum fyrirtækja um að hefja siglingar á Jökulsárlóni þar sem hvorki liggur fyrir stjórnunar- og verndaráætlun né skipulag fyrir svæðið.

Stjórn Vatnajökulsþjóðgarðs leggur áherslur á að gerð nýs deiliskipulags við Jökulsárlón í samvinnu við Sveitarfélagið Hornafjörð og vinna við gerð stjórnunar og verndaráætlunar fyrir svæðið geti hafist sem allra fyrst þannig að Jökulsárlón og nálæg svæði sem færðust með friðlýsingu undir Vatnajökulsþjóðgarð á síðasta ári fari inn í stjórnunar- og verndaráætlun þjóðgarðsins.