Viðburðahald við Jökulsárlón
Í ljósi umræðu um að umsókn Björgunarfélags Hornafjarðar um flugeldasýningu á Jökulsárlóni í ágúst n.k. hafi verið synjað, vill Vatnajökulsþjóðgarður koma eftirfarandi á framfæri:
Þjóðgarðurinn hefur almennt átt mjög gott samstarf við viðbragðsaðila og er meðvitaður um það mikilvæga hlutverk sem björgunarsveitir sinna. Enn fremur er skilningur á því að auk dýrmæts vinnuframlags sjálfboðaliða, liggja að baki drjúg útgjöld vegna búnaðarkaupa og aðstöðu björgunarsveita. Af þeim sökum hefur Vatnajökulsþjóðgarður undanfarin ár lýst sig reiðubúinn í samtal um að leita annarra leiða til fjáröflunar Björgunarfélags Hornafjarðar. Á þann hátt, mætti í anda nýsköpunar og sjálfbærni, ræða og þróa nýjar hugmyndir um viðburði sem myndu byggja upp nýjar hefðir við Jökulsárlón. Þar með mætti heiðra menningarlegt og félagslegt gildi svæðisins, ásamt því að stuðla að verndun og virðingu fyrir einstöku umhverfi.
Ákvörðunin á sér nokkurn aðdraganda og var m.a. fjallað um fyrirkomulag sýningarhaldsins í stjórn þjóðgarðsins árið 2021. Þá var ákveðið að leyfi yrði veitt fyrir sýningu árin 2021 og 2022 en hvatt til að leitað yrði annarra og umhverfisvænni leiða til svipaðs viðburðar við Jökulsárlón í framtíðinni. Í svari við nýrri umsókn björgunarfélagsins árið 2023 sagði síðan:
„Umhverfisviðmið hafa þróast hratt og mótað það viðhorf að allra leiða skuli leitað til þess að draga úr losun á mengandi efnum jafnt frá reglubundinni starfsemi sem og stökum viðburðum.
Að teknu tilliti til þessa telur þjóðgarðurinn að nauðsynlegt sé að endurskoða útfærslu viðburðarins til framtíðar litið þannig að hann sé í fullu samræmi við umhverfisviðmið. Stjórnendur og starfsmenn þjóðgarðsins eru reiðubúnir í öll samtöl sem miðað geta að því að viðhalda hefðinni sem skapast hefur og skemmta gestum með sýningu sem sómi er að.
Þjóðgarðinum er jafnframt ljóst að viðburðurinn er ein aðal tekjulind björgunarfélagsins. Breyting í ofangreinda veru þarf aðlögun og því verður umbeðið leyfi til flugeldasýningar að kveldi 12. ágúst n.k. veitt með þeim skilyrðum sem á eftir fylgja.
Skýrt er hins vegar tekið fram að umsókn að ári um að flugeldasýningin verði endurtekin mun að líkindum ekki hljóta brautargengi.“
Einnig kom fram að umhverfisáhrif sem fylgja myndu hefðbundinni flugeldasýningu samrýmist illa áherslum í umhverfisstefnu þjóðgarðsins og því yfirlýsta markmiði að hann sé leiðandi í sjálfbærni. Þá er bent á að innheimta svæðisgjalda við Jökulsárlón sem hófst sl. sumar geri það að verkum að gera þarf breytingar á fyrirkomulagi fjáraflana á vegum félagasamtaka á svæðinu.
Samstarf Björgunarfélags Hornafjarðar og Vatnajökulsþjóðgarðs hefur verið farsælt og gefur tilefni til að ætla að sé góður grunnur til samtals um finna nýjar leiðir til að halda viðburði í náttúru þjóðgarðsins og styðja um leið við mikilvægt hlutverk björgunarsveitanna.