Vísindamenn NASA við rannsóknir norðan Vatnajökuls
Undanfarin ár hefur vísindafólk á vegum NASA (e. National Aeronautics and Space Administration) komið til rannsókna og æfinga á hálendið norðan Vatnajökuls og dvalið í tjaldbúðum við Drekagil, nærri Öskju. Saga NASA á svæðinu nær langt aftur, en Neil Armstrong og fleiri geimfarar dvöldu á sama svæði og gistu einnig við Drekagil á árunum 1965 og 1967. Svæðið verður fyrir valinu vegna sláandi líkinda þess við tunglið og Mars, en það hefur svipaða jarðfræðilega eiginleika.
![](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fimages.prismic.io%2Fvatnajokulsthjodgardur%2F2a0a247a-ca6d-4509-b6e1-3f4f2a3c665e_2022%2B02%2B14_V%25C3%25ADsindamenn%2BNASA%2Bvi%25C3%25B0%2Branns%25C3%25B3knir%2Bnor%25C3%25B0an%2BVatnaj%25C3%25B6kuls.jpg%3Fauto%3Dformat%26crop%3Dfaces%252Cedges%26fit%3Dcrop%26w%3D1640%26h%3D820&w=3840&q=80)
Síðastliðið sumar kom hópur vísindamanna, verkfræðinga og geimfara frá NASA í rannsóknarleiðangur á svæðið, og sinnti rannsóknum svo sem:
- jarðvegsrannsóknum með tækjum svipuðum þeim sem eru um borð í Mars roverunum og notuð eru til að skoða hvort jarðvegur myndast á Mars. Staðsetningin er hentug því á svæðinu er mikið um ungan og frumstæðan jarðveg og fullt af basalti, líkt og finna má á Mars.
- leit að ís undir vikrinum og öskunni í Öskju með ratsjá (ground-penetrating radar (GPR)) en ísinn hafði áður greinstá gervihnattagögnum. Tekin vorusýni til rannsókna, en gögnin aðstoða Nasa við að bera kennsl á grafinn ís á tunglinu, Mars og Merkúríusi.
- flug yfir rannsóknarsvæðin með flygildum til þess bera saman gögnin sem fengin eru við rannsóknir á jörðu niðri og þau sem safnað er úr gervihnöttum. Langtímarannsóknir með drónum á Íslandi gefa einnig tækifæri á því að skoða breytingar, líkt og vegna veðurs, til þess að átta sig á breytingum á Mars.
- rannsóknir á efnafræði- og eðlisfræðilegum breytingum á Holuhrauni til þess að átta sig betur á slíku ferli á Jörðinni og öðrum plánetum, sem og jarðvegsrannsóknum á því lífi sem byrjar að myndast í sprungum og ungum jarðvegi.
- könnunarteymi frá Johnsons Space Center hjá NASA - tveir geimfarar, geimfaraþjálfari, verkfræðingur sem hannar jarðfræðiverkfæri fyrir geimfara og manneskja sem leiðsegir geimförum við störf þeirra á tunglinu - leituðu að mögulegum æfingastöðum fyrir Artemis geimfara og prufuðu búnað sem ætlaður er til notkunar á öðrum plánetum. Til gamans fór teymið einnig á sömu staði og Apollo teymin gerðu 1965 og 1967 og endursköpuðu sum af augnablikunum sem náðust á mynd á þeim tíma.
Að sögn Stefaníu Eir Vignisdóttur, aðstoðarmanns þjóðgarðsvarðar, er ævinlega mikið tilhlökkunarefni að fá Nasa hópinn á svæðið en þau gefa mikið af sér og deila þekkingu og segja frá rannsóknum sínum. Svo má sjá þau í felti víðs vegar um svæðið að sinna spennandi rannsóknum með ýmis konar tækjum. „Hópurinn í ár var sérstaklega fær í Kubb og máttu landverðir lúta í lægra haldi, ekki annars að vænta af fólki með stjarnfræðilega góða rýmisgreind! Landverðir munu væntanlega hefja æfingabúðir strax í júní til þess að eiga séns í næsta Nasa hóp í ágúst“, sagði Helga Hvanndal landvörður.